Eksploratorzy

Przedstawiam tutaj kopiec, który znajduje się na obrzeżach Cieszyna, na wzniesieniu Pikiety. Biorąc pod uwagę wielkość, położenie i otoczenie można przyjąć hipotezę iż jest to kurhan bądź gródek stożkowy na którym stała jakaś wieża. Z tego co mi wiadomo obiekt nie jest nigdzie opisany ani nie był badany. Obecna wysokość kopca to niecałe 2 m, średnica na szczycie ok 4 m a średnica podstawy ok 12-14 m. Wokół kopca są pola uprawne a na szczycie rośnie kilka drzew. Przez wzgórze (ok 200 m. na pd.) od bardzo dawna biegła także główna droga z Cieszyna na północ. Dodam tutaj że miejsce jest doskonałym punktem widokowym. W kierunku pn. widać Pawłowice i Karwinę, na zach. czeskie wzgórza: Chotěbuz, Mistřovice, Horní Žukov. Jeśli by usunąć istniejące budynki to w kierunku pd. mamy piękną panoramę Beskidu Morawskośląskiego i Beskidu Śląskiego a na wsch. widać wieś Zamarski.
Oczywiście są to tylko przypuszczenia co do istnienia jakiegoś obiektu.

1. Przeglądając inne kurhany w Polsce http://pl.wikipedia.org/wiki/Kurhan znajdziemy i większe i zupełnie małe.
2. W pobliżu i chyba w ogóle na terenie Cieszyna nie ma podobnych kopców ("kup ziemi").
3. Określenie tego pagórka jako "kurhan" funkcjonuje od dawna wśród niektórych starszych mieszkańców Cieszyna-Pastwisk.
4. Nazwa wzgórza "Pikiety" może odnosić się do jakiegoś punktu obserwacyjnego bądź strażniczego.
5. Jeśli przyjmiemy że w czeskich Mistřovicach istniały szańce strzegące od zachodu drogi prowadzącej do Cieszyna to również tutaj mógł być jakieś obiekt strzegący drogi do Cieszyna z pn.-wsch.
6. Podobne kopce znajdziemy niedaleko Cieszyna: w czeskiej Stonawie http://www.hrady.cz/?OID=2730, Zawadzie http://www.hrady.cz/?OID=1843 i kilku innych w Czechach i w Polsce.
7. Na sztychu Meriana - wieża?


Z pewnością jakieś badania dały by jakąś odpowiedź.

to faktycznie coś jest na rzeczy..... ale widzę że na forum Cieszyna też nic nie wiedzą...

No tak. Widzę że znalazłeś tam mój wątek. Zdjęcia były z lata.

Witaj Daniel



Nie święci garnki lepią - Ty zrobiłeś badania i są one tak samo ważne jak każde inne!
Solidnie sprawę rozpracowałeś, Twoja interpretacja jest obowiązująca .
Takie podejście nie zwalnia wprawdzie z obowiązku szukania innych opinii (i często trzeba zjeść żabę, którą się wyprodukowało) jednak taka jest droga do prawdziwych odkryć - tak myślę

Jeszcze 3 zdania, już w temacie:
1. Kiedyś spotkałem się z funkcją strażnika na wzniesieniu poza miejscowością, którego obowiązkiem było zapalać ognisko aby ostrzec mieszkańców przed zauważonym niebezpieczeństwem.
2. Inwentaryzację stanowisk archeo prowadzono na sporą skalę w latach 30 ubiegłego wieku (przykładowe nazwiska: Józef Żurowski, Roman Jakimowicz, Józef Kostrzewski). Wyniki były publikowane w "Prace prehistoryczne", wydawane w latach 30 i są do wypożyczenia tu i tam (ja wiem o Bibliotece Śląskiej w Katowicach). Na 100 % badania te dotarły do Międzyświecia - czy do Cieszyna nie wiem.
3. Warto przekartkować pierwsze 10 stron opracowań dot. danej miejscowości tam zwykle znajduje się 1 lub 2 zdania na temat obiektu typu kurhan/kopiec/grodzisko.

Pozdrawiam

Sztych Meriana na tyle pobudził naszą wyobraźnie, że wybraliśmy się na wzgórze Pikiety osobiście (ruszyliśmy bez mapy, dzięki czemu wyprawa zrobiła się w pewnej chwili naprawdę pasjonująca ).

Kopiec rzeczywiście wygląda bardzo interesująco i sprawia wrażenie starego.
Mocno rozochoceni, z nosami nisko przy ziemi, obleźliśmy go z tego tytułu kilkukrotnie wokoło, (a także wzdłuż i wszerz), marząc o natrafieniu na choćby jeden, skromny, parszywy i odrzucający wyglądem ułamek ceramiki... Niestety, nie mieliśmy szczęścia. Wysiłki nie przyniosły rezultatu.
Zmartwiło nas też położenie obiektu - chociaż rozciąga się zeń wspaniały widok na północ, to jednak z samym Cieszynem jest gorzej - nie wiedzieć czemu, kopiec nie został usypany na szczycie wzniesienia!

Nie mam pojęcia, czym był w przeszłości ten obiekt, ale po jego naocznym obejrzeniu nasunęła mi się do łepetyny hipoteza, iż mógł on spełniać rolę kopca granicznego.
Ale CO w takim razie zostało przedstawione na miedziorycie Meriana?

P.S. Kopczyków w okolicy jakby przybyło. Jeden z nich zawiera ciekawe skamieniałości karbońskich kalamitów. Mimo wszystko trochę nie podoba mi się to.

Karolino szkoda że nie daliście znać że będziecie w Cieszynie to chętnie bym wam potowarzyszył
Kopiec o którym tu pisałem znajduje się dość blisko miejsca gdzie mieszkałem (ok 1,5 km). słyszałem w dzieciństwie takie właśnie o nim przekazy, byłem kilka razy na miejscu i dlatego też umieściłem tutaj. Być może też po to aby poznać inne opinie lub wiedzę forumowiczów.
Zakładając ten temat i mając podejrzenia archeo co do tego kopca nie wziąłem pod uwagę jednego faktu. Mianowicie dawni twórcy sztychów (malarze, rytownicy) dość często umieszczali na swoich malowidłach obiekty które normalnie nie mogły by się na nich zmieścić lub zniekształcali różne obiekty. Tak na przykład aby wyolbrzymić walory obronne rysowali zamki na wysokich wzgórzach choć w rzeczywistości wzniesienia były dużo mniejsze.
Na cieszyńskim sztychu Meriana obiekt widoczny na wzgórzu (ponad bramą miejską) to prawdopodobnie szubienica miejska. Cieszyn od średniowiecza posiadał prawo katowskie. Dawniej wyroki wykonywano na rynku miasta, ale później wybrano nowe miejsce na wzgórzu "Mały Jaworowy", na dawnych mapach - Galgenberg. Patrząc od strony Olzy wzgórze znajduje się na prawo od starego miasta. Jest dość daleko i w żaden sposób nie mogło by być uchwycone na tym sztychu. Merian najprawdopodobniej "przesunął" wzgórze i umieścił je na swoim sztychu
Wzgórze Pikiety z domniemanym kurhanem ujęto również na sztychu i w tym przypadku znajduje się za nieistniejącym już kościołem parafialnym (na sztychu "c").
Być może jest tak jak piszesz i pagórek jest dawnym kopcem granicznym.
Inna ewentualność to tak jak pisałem kurhan lub jakiś punkt obserwacyjny.
Pozdrawiam.

Biorąc pod uwagę to, że w poszukiwaniu kopca zjeździliśmy całą okolicę, mogło się zdarzyć, że w pewnym momencie mijaliśmy Twój dom. Pewnie powiał wówczas silny, lodowaty wicher, a w powietrzu dał się słyszeć diaboliczny śmiech itp.


Więc na sztychu widoczna jest szubienica miejska! To by jak najbardziej pasowało. Budowla na kopcu rzeczywiście przypomina wyglądem tego typu urządzenie (nie byłabym sobą nie zaznaczywszy w tym miejscu, iż zazwyczaj wokół takiej szubienicy lokowano cmentarz dla skazańców - zwykle byli oni chowani po prostu w jej fundamentach).

Czy wiadomo, gdzie mniej więcej znajdowało się cieszyńskie miejsce kaźni? Wydaje mi się, że gdzieś o tym czytałam, ale za Chiny Ludowe nie mogę sobie przypomnieć gdzie to było. Czy to mogły być okolice dzisiejszego osiedla Podgórze?

Także pozdrawiam!!!

Tak to jest blisko os. Podgórze. W zasadzie nawet sporo wiadomo o cieszyńskiej katowni.
http://www.ksiestwo.republika.pl/ciekaw%5Ckatownia.html
Leopold Szersznik (jezuita, nauczyciel, założyciel muzeum cieszyńskiego) w swojej pracy o okolicach
Cieszyna pisze, że szubienica była bardzo duża, miała dwa piętra i prawie 7,5metra wysokości, w piwnicach znajdowała się sala na narzędzia kata [Rustkammer]. Dodawał, że w czasie swoich podróży nie widział nigdzie większej, ale by zadość uczynić cesarskiemu rozkazowi trzeba ją było rozebrać. Ostatecznie materiał z rozebranej szubienicy poszedł na budowę najstarszej w Cieszynie sali teatralnej (sala redutowa przy ratuszu).
Leopold Szersznik kupił sobie kilka posiadłości w Cieszynie. W 1788 r. został wystawiony na sprzedaż ogród Nowaków na którym znajdowały się pozostałości starej cieszyńskiej szubienicy. Jak pisze Szersznik, nikt poza nim nie odważył się wziąć w niej udziału. Kupił więc ogród za jedyne 371 guldenów.
Dzisiaj na miejscu dawnej szubienicy znajduje się os. Mały Jaworowy. Mam pewne przypuszczenia co do dokładnej lokalizacji ale muszę je jeszcze zweryfikować...
Na starej mapie (szubienica już nie istniała) miejsce opisano jako "Mrtowy Vorwerk"
http://mapy.cz/#x=18.643404&y=49.744534&z=13&l=5
W prawym rogu można zmienić podgląd na aktualną mapę i łatwo zlokalizować przybliżając.

Doskonale widoczny na zdjęciach satelitarnych, naniesiony również na mapach topograficznych - zagadkowy kopiec - czeka teraz na definitywne wyjaśnienie swojej genezy...

A tu jeszcze na starszej mapie 1836-1852


Uploaded with ImageShack.us

Jak pisze autor i nie tylko on - jest kilka hipotez powstania kurhanu. Dwie z nich najbardziej przemawiają - widać to po formie przeprowadzanych wstępnych badań.
a) wieża obserwacyjna (typu gródek stożkowaty) wzniesiona w celu informowania mieszkańców cieszyńskiego grodu o nadchodzącym (od Bramy Morawskiej i Śląska) niebezpieczeństwie.
b) miejsce pochówku (typu cmentarz choleryczny) założone poza miastem, za pastwiskami, na granicy z sąsiednimi wioskami.
W http://www.cieszyn.pl/?p=categoriesShow&iCategory=323 piszą, jakoby 600 metrów od tegoż tajemniczego kopca - na Pastwiskach, przy skrzyżowaniu ul. Katowickiej i Pikiety - miał być prawdziwy kurhan w którym w 1646 r. zostali pochowani Szwedzi. (A może zostali pochowani pod tym tajemniczym kopcem? Na mapach jest zaznaczony kopiec na wzgórzu Pikiety, nie ma zaś naniesionego na Pastwiskach - w miejscu zwanym Boża Męka).

Na podstawie mapy topograficznej w skali 1: 10 000, wykonałem profil terenu o skali pionowej 1 : 2000 (przewyższenie 5x) – poprowadzony pomiędzy tajemniczym kurhanem, a zamkiem cieszyńskim.
Myślę, że ze Wzgórza Zamkowego doskonale było widać niewysoką wieżę obserwacyjno – ostrzegawczą, stojącą na kopcu na Pikietach. Obecnie widok ten jest nieco zasłonięty blokami mieszkalnymi Osiedla Piastowskiego.

Ale na rysunku kopiec umieściłeś na szczycie wzniesienia!
W rzeczywistości znajduje się on jednak nieco poniżej wierzchołka, od strony północnej (widać to zresztą na pierwszym zdjęciu Daniela, który wykonał je z południowego - wschodu w kierunku na północny zachód).
Taka wieża musiałaby być wyższa o tą różnicę w stosunku do szczytu wzgórza Pikiety.
Czemu nie wybudowano jej zatem po prostu na szczycie?*


*Pytanie dotyczy także innych obiektów.
Np. kurhan w Krakuszowicach viewtopic.php?f=259&t=5571 także ulokowano na zboczu.
Ba, daleko szukać: twórcy grodziska w Sosnowcu viewtopic.php?f=260&t=5445 też nie wybrali kulminacji wzniesienia, tylko osiedlili się "za górą".
W tym ostatnim przypadku przesądziła jednak prawdopodobnie chęć rozwoju osadnictwa (w tym ośrodka hutniczego) na terenie źródliskowym.

Kopiec i wieżę na rys. umieściłem na zboczu wzniesienia! Profil terenu nie poprowadziłem na szczyt, ale na jego stok NW.
Z analizy kartograficznej widać, że w rzeczywistości kopiec znajduje się 6 m (różnica w pionie) poniżej wierzchołka wzniesienia Pikiety, od strony północno – zachodniej. Jego usytuowanie nie jest za górką, która zasłania widok na Cieszyn, ale z jej boku.
Pewnie wówczas taka lokalizacja pozwalała dokładniej obserwować zarówno Cieszyn, jak i drogę do niego, wiodącą dol. Olzy od Śląska.

Myślę, że pasący na Pikietach bydło (wypędzane na czas letni z grodu cieszyńskiego), mieli przy okazji obowiązek obserwowania okolicy. Obok kopca rozciągały się naturalne pastwiska, a pod szczytem biło źródło wody (świadczą o tym wygięte poziomice). W przypadku zagrożenia - podpalano stos drewna - przygotowany obok na szczycie wzgórza. (Od niedzieli próbuję zamieścić mapę obrazującą tą sytuację - nie wchodzi?)

(...)

Podgladam od kilku miesiecy co sie dzieje wokół kopca z Pikiet... Zainteresowanie jest więc nie pozostaje nic innego jak: uzyskać zgodę właściciela terenu, zebrać wolontariuszy, uzyskać zgode konserwatora i do dzieła! badania sondażowe mozna wykonać w niedługim czasie, w sezonie letnim.
a na rycinie meriana, rzeczywiście jest szubienica. pozdrawiam!
zofia jagosz-zarzycka
Dział Archeo MŚC

O ile się nie mylę to pole jest własnością P.Kajzar (dom przed skrętem poniżej). Byłem tam kiedyś z Kasią K. (archeo) a potem ona też z kimś tam była na wizji lokalnej. Zeszło na to że są ważniejsze badania, brak funduszy i ludzi niestety.

W ostatnim czasie wycięte zostały drzewa na kopcu/kurhanie.